“Bir vakitler ardışık olmayan, geçmiş ve geleceği içeren, belirli bir şimdi’nin kaynağı olan bir zaman vardı. İnsan, bütün bu zamanları kapsayan sonsuzluktan sürülünce, ölçülebilen zamanın içine düştü ve saatların, takvimlerin kölesi oldu. Zaman dün, bugün ve yarına, saatlara, dakikalara, saniyelere bölününce, insan zaman ile, gerçekliğin akışı ile bir olmaktan uzaklaştı.”

Hegel’in sanatın ölümüne ilişkin tarihsici (historiciste) kehâneti gerçekleşmedi. Âdemoğlu, tıpkı İbrani’nin sürekli göçü ve kıyametle boy ölçüşmek isteyen sürgünü gibi, sanatta, boyutlarından kovulduğu ve üçboyutluluğa devrildiği sonsuzu özlemeyi sürdürdü. Sonsuzluğu istemek, bu isteğin sürekliliğinde yaşama olanağı olmasa bile, bir başka zamanın gövdesine taşınabilmek olduğu için, sanat ötekilik koşuluyla “fizik zaman”a karşıkoyma uğraşı oldu: Duyarlığa ve zihine, duyulara ve ele yönelirken dış zamana karşın iç zamanı, zamanın düzçizgisel olmayan mantığını gerçekleştirdi. Gene de, sanatçının dış zaman ile karşıkarşıya oluşunda bir karabasan niteliği buldu zaman: Saatın ve takvimin sanal birer araç olarak gün ve gece, gün ve mevsim, gün ve yıl biçiminde oluşturup örgütlediği düzçizgisel zaman, sanatçının ‘ömür’ ile ‘ölüm’ ikilisi önünde duyduğu, hafiflemek nedir bilmeyen bir ağrıyı: Sonsuz karşısındaki sınır gerçekliğini, açık ya da örtük, işlemesine yol açtı.

Geçmişin her bir uygarlığında; bu uygarlıklardan silinerek, eksilerek de olsa bize ulaşmış her bir insansal sözde bir yaratılış söylencesiyle bir apokalips söylencesinin izlerini görürüz. Ve insanlık tarihinin bilinçaltına yer etmiş bu iki durağın arasından sanaterinin her yerde ve her çağda sınırlarının ötesine taşma güdüsünü beslediğini, imgelemini doğal yapay demeden zorladığını, onu kendi gücünün neredeyse ötesine ittiğini farkederiz. Blake’in uyarıcılarda, Verlaine’in absinthe’te, Segalen’in durdurak bilmeyen yolculukta, Kafka’nın bir düş mahzeninde, Yesenin’in ölümde aradığı, belki de zaman’ın som boyutuydu. Cézanne resimlerini zamanın içinde bitiremiyordu; Artaud orada yazamıyor, Borges orada susamıyordu. Zaman, sanatçı için anaizlek, anakonuydu hep. Bu denemenin girişindeki satırların yazarı Octavio Paz, düz-çizgisel zamanın tanrısı Khronos’un karşısına içgörenlerin (visionnaire) devrik zamanını diker. Gerek sanatçıların belli bir bölüğünün, gerekse düşülkecilerin iki ucun arasna sıkıştırılagelmiş Takvim’e başkaldırışlarının serüvenidir bu. Tarih’e, geçmiş zamanın bu tılsımlı bilgisine bakarken bile, içgören, düz-çizgi zaman boyutunu bir kristalin parçalanma ânını durduturmuşçasına algılamayı seçer. Proust’un “Yitirilmiş Zaman” yolculuğu, paramparça bütünü; bir bakıma yalnızca kendisinin, o da yalnızca bir defalığına düzenleyebilme tansığını canlandırır. Bizim coğrafyamızın ağrılı nostaljikleri için de durum uzun uzadıya farklı değildir aslında: Koca Mustafapaşa’daki şair ile “Bursa’da Zaman”ın kuyumcusu için zaman, sanki bir sarnıca biriktirilen tanrısal vergidir. Tıpkı Hisar gibi, kollarına saat takmaz onlar. Bir başka yakada, düne ve yarına kendini kapatan şair, belli bir bölgede günü doldurur: Yalnızca akşam yaşar Hâşim, Dranas geceye saplanır, Nâzım’da sabahın büyülü gücü salınır… Dünün ve bugünün ardından geleceği sınayacaktır şair soyu: Büyük Futuriste depreminin mimarları, özellikle de Hlebnikov ve Mayakovski yarının nabzını tutarlar. Okyanusun ötesinden yaşlı Avrupa’ya inen Pound ise saltık bir ardzamanlılığın ardındadır.

Gerçeküstücülükle birlikte, sonsuzla hesaplaşma canalıcı bir hız alır. Mallarme’nin zaman-dışılık deneyiminden, Lautreamont ve Rimbaud’nun başkaldırı zamanına yataklık eden korkunç cüretten yola çıkan gerçeküstücüler, acımasız bir duruşmada sorgularlar düzçizgi zamanı. Bir bir öteki boyutlara tırmanılır: Düş zamanı, Haşhaş zamanı, Düşülke zamanı aynı bilince taşınır: Dali’nin yumuşakça saatları, De Chirico’nun akrep ve yelkovana terkettirdiği ıssız saat kuleleri, Breton’un sonsuz aritmetiğine sokulduğu “rastlantı zamanı”, Aragon’un saltıkla yüzleşmesi gerçeküstücülüğün zamanın öteki boyutu’na yaptığı yolculuğun başlıca duraklarıdır. Başka bir kolda, Hegel’in deyimiyle “dünyanın nesri” olarak adlandırılabilecek bir dil/bilinç düzleminde, mürekkep zaman çok biçimli bir dönüşümden geçecektir. Anlatı alanında, özellikle de sinema ve romanda, düzçizgisel zaman anlayışı bir uçtan ötekine çatlar. Bilinç akışı ile birlikte zaman zinciri kırılır. Halkalar arasındaki düzen değişmekte, bir halkadan bir başka halkaya akılsırermez hızsal farklarla geçilmekte, kimi halkalar büyürken kimileri de toptan yokolmaktadırlar. Bu açılım Faulkner’ın yapıtında doruğuna ulaşır bir bakıma: Romancı, keskin bir titizlikle bir deste iskambil kağıdını karıştırır gibi anlatının zamandizinini karıyor, gene de hangi kağıdın nerede olduğunu bilen bir hile ustası gibi hangi zamansal birimin hangi sıraya girmesiyle hangi efektin uyanabileceğini, inceden inceye hesaplıyordur artık. Çağcıl romancının mürekkep zamana yaklaşımı bir örnek değildir. Musil’in Niteliksiz Adam’ının bir yerden sonra dünü ve yarını kalmaz: Sonsuz Bugün’e çalışır yazar. Beckett’te zaman ufalarak, Borges’teyse büyüyerek ölçüsüzlüğe açılır. Nathalie Sarraute ve öteki ‘yeni romancı’lar ile mikroskopik bir boyutta algılanacaktır. Sinemada ise, bir bakıma ekonomisi aranır zamanın. Fellini, özellikle de Sekiz Buçuk’ta, hem düzçizgi zamanın ileri geri mantığını zorlar, hem de, öte yandan, düş ve sanı zamanını devreye sokar. Alain Resnais, Muriel’den Providence’a doğru, ölçülebilen zamanın algılanış ölçüsüzlüğünde konaklar, Kubrick’in 2001’i zamanın metafizik ve fizik sorgulanışını aynı potada eritir.

Ars longa, vita brevis: Hippokrates “sanat uzun, yaşam kısadır” der. Sanateri kendisine acımasız bir hisse çıkarmıştır bu kıssadan: Geçmişin kuyusuna, şimdiki zamanın öteki kuyusuna, geleceğin kalın sisine korkusuzca dalarken bir bakıma yapıtının cadenza’sını belirler: Doğuda ve Batıda, Güneyde ve Kuzeyde gizleri en çok soru konusu edilen boyuttur Zaman. Ve Gılgameş’in ölümsüzlük düşü elden ele, geceden gündüze sonsuz dolaşımını sürdürmektedir.

Enis BATUR

Tarihi ortaya çıkarmaya gerek yok, o zaten bir gün kıymık halinde gözlere batacak. Tanığın tarihi yeniden yazması. Bu görev, ona, tanık olana verilmemiştir. Tanıklığı yüceltmeden, ona anlamlar atfetmeden
önce tanığı iyi tanımalı. Onun felaketle doğrusal bir ilişkisi yoktur. Felaketin içinden çıkıp tekrar ona mahkum olan bir kişidir. Sonsuza dek sürüp giden bir hareket. Her dile geldiğinde yeniden kurulan keder
sahnesi. Yasın felaketi  "içe" taşıması. Ya felaketi, tanığı yazmak? Tarihin iki boyutlu bakış açısından kaçınırken edebiyatın estetsize etme merakına tutulmak.

Tanık, kaderini bu çizgisellikten kurtarmalı.
Gerekirse soyut anlamda felaketi yeniden yaşamalı, yeniden konuşturulmalı. Ya susuyorsa?
O zaman anlattıklarımızla değil, anlatıl(a)mayanlarla yol almalı.

ilk kim haykırdı: umut var!
ilk kim haykırdı: insan var!
ilkin güvercinler haykırdı: ölüm var!

Evet, dostum,
O uzun Haziran gecesinde,  gaz ve plastik mermilerin üzerimize yağmur gibi yağdığı gezi’deki gecenin sabahında, ömrüm boyunca unutmayacağım sözcükleri sıralamıştın, hala kulaklarımda, beynimde  yankılanıp duruyorlar:

-" Derler ki: Felaket, yasın ıslandığı yerde başlar".

- "Ne söyleyebilir ki insan?"

Bu kez,
-Sen dur,
Çözer bu düğümü zaman ve doğa.
Direneceğiz; zamana, yaşamın tüm zorluklarına karşı.

“Uslu dur, ruhum, uslu;

 Gevrektir taşıdığın kollar…” -Housman

Doruk Satenay

Bahçeydi yaşamım
dedi kadın
onun
sesiyle uyandın
sabahın sisine karışan
soluğundan
uzak

bundan
sürekli değirmen düşü
göçler için
çocukluk

suların taştığı
kırda
çeşme
şimdi ve burada olmanın
yükü
andığın

yorgunsun

sonrasız günlerden
birine uyanmış

yağmurlu gecenin
kuş ve böcek sesleri
evlerin kırında

unutmuş olmalısın

yağmurla ıslanmış
geceliği

o ıslaklık
böyle sabırsız
geçmiş arayışı

görmeyi umduğum yüzün
uysal

sevişmelerin akşamla
bahçede
unutamadığın soluğun
kolların

bahçe ve
unutulmuş
değirmen

düşünde büyüyen
sesinle
dağılan toparlanan
günlük

sahibinden uzak aklın

şimdi
suya inmiş
arıların sesiyle çağırıyorum
düşüme girmiş meleği

gel ve bitir
bende unuttuğun günü

yüz
gözlerimde uyuyan okyanusta

arın ve arıt
yoluma çıkan gizi

sev, acıt
sesime sinen sislerde
bulduğum korkuyu

uzak kaldığım yollara in
bekle
beklediğin yerde bulduğun
polenlere sun
uykunu

seslen
bende çoğalan müziğe...

uyanmalısın

uykun
sende arınmayı öğrensin
çoğalıyor gün

çayı demle

güzellik sensin
duyduğun ses
senin

bilmelisin...

Doğan Ergül

Ziya Alpay Toplu Yazı Şiir ... by borges

Defterin kurucularındandı, Bir gün ansızın çekti gitti, gitti işte, dönmemek üzere, kendi isteğiyle, yaşama veda etti. Geride dağ gibi hüzün yumağı bıraktı, Yüreğimizi dağladı. O keder ki bir daha bizi "biz" yapamadı, koptuk her şeyden, herkesten koptuk, her gidiş kolay kabul edilmiyor, edemedik, etmedik, isyanımızı, kederimizi içimize gömdük. Sadece Ziya'yı değil tüm giden canlarımızı andık, durduk, baktık, donduk... zaman ne çok şey aldı götürdü bizden, sen ey defter okuru, küsme bize, biz biz değiliz artık... bu yara kabuk bağlamadı bir türlü, bin türlü. Bir gün yine buluşuruz, yalnızlık kulelerinde.

Sevgili Ziya, buradasın, daimi yerin burası artık.

Toplu şiirlerin, yazılarınla.

 defterin

Suyumuz yetmiyor çiçeklere, kanımızı kullanıyoruz, sıkıntı öyle bir sardı ki dört bir tarafı, yüz kere söylendiğinde anlamını yitiren sözcükler gibi olduk. Resmi yapan ressam, yanlış tuvale çizmiş zamanı ve yüzlerimizi. Yetmeyecek azıklar aldık yanımıza, dönmek üzere giderken…

Arkamızda bıraktığımız çocukların yüzüne işledik kederi ve hüznü. Bu en büyük günah olarak anlımızda duruyor…Su seni istiyor, rüzgar beni. ‘Dünyanın  en güzel Arabistan’ı’ yok  artık ey dost.

 “The End” yazarken, herhangi bir yerde, herhangi bir insanın düşleri bitirir kendini. Doğrulup yerimden, merhaba demeye bile yetmeyecek bir derman över ölüyor içimde. İçimdeki acı bitmiyor.

Aramızdaki uzaklık demiştim ya, birbirini gören iki duvarda asılı resimlerin yaşadığıdır benimkisi.

Bu öykünün hiç başlangıcı ve sonu olmadı ki. Uykusuzluğa dayanamayan baykuş, unuturmuş gecenin rengini. Kırgın dönüp dolaşmaların labirentinde nar rengi bir susuş olur ey gece…ey gece koru bizi… biz biliriz gece olunca gündüzün perdelerini kimin çektiğini.

Ve de günlerin sarnıcında her şey o kadar berrak değil artık.

 Ve ırmaklardaki balıkların acılığı deniz özleminden midir bilmem.

Bin yıllık ayrılıktır benimkisi. Sıkıntı! İçimdeki!

Tavana veya yere bakarak uslanmaz adımızın baş harfleri.

Acılara, sıkıntılara tarih atmayanlar, unuturlar miladı…

toprak yorar insanı, inan bana.

Sufi.

yoldaşındı bulutlar

insan soyu

ak pak

düştü sonra maske

gerçek acı

gerçek

kırk yamalı

“bir ben biliyorum
her kundaklama sonrası
ormanların zehrini
bir hışımla genzine çektiğini” (*)

suya tutkulu akrep çelişkisiyle

takvimi öteliyorum senin için

yeni bir paragraf açarak müjdeci gök atlarına

eskimemiş baharlar ısmarlıyorum

ağudan arta kalan tutukevi bakışlarına

nafile ey yağmur kokulu çocuk!

durulmuyor kum saati

bilinmeze sual eden akış

yüzünde okyanus gezdiriyor

elinde arı kovanı

Naime ERLAÇİN

(*) “Bir Ben” - Lou Salome

İnsanın düşünce ve yapıp-etmeleriyle ilgili faaliyetlerini üç temel

başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; felsefe, sanat ve bilim olarak adlandırılabilir. Genel olarak, tarih boyunca insanlığın başarıları da  bu üç alanda kendisini göstermiştir, denilebilir. İnsanın düşünce ve yapıp etmeleriyle ilgili diğer alanlar ise doğrudan veya dolaylı bir şekilde bu üç alanla ilgili olarak bulunurlar. Kaynağı vahiy olan din ise, insani olanı aşan ve kaynağında ilahi olan bulunduğu için insani faaliyet alanlarından ayrılır. Ancak dinin felsefe ve sanatla olan ilişkisinin olduğunu da belirtmek gerekir. Hatta her dinin bir felsefesi ve sanat anlayışı vardır. Her toplumda da ya bir felsefe ya bir din ya da her ikisi birlikte bulunur. Zaten her dinde muhakkak surette bir felsefe gizlidir. Özellikle ilahi dinlerin dışında ve kaynağı daha çok toplum olan dinlerin felsefeyle olan ilişkisinin boyutu çok daha yoğundur. Ancak bütüncül bir bilgiye ulaşmak isteyen bilgi dostu bilimden, sanattan, dinden, ahlaktan hem faydalanmak hem de bütün bu alanlara etkide bulunmak durumundadır. Felsefe ile yakın ilişkisi bulunan disiplinlerden biri de sanattır. Edebiyat da güzel sanatların bir türüdür ve bu özelliğiyle de felsefeden ayrılır. Felsefe ile ilgili ilk düşünce kırıntılarının dini metinlerde, trajedilerde, efsanelerde bulunduğu gerçeği ve 20. asırdaki felsefi roman türünün gündeme gelişi dikkate alınacak olursa, felsefe ile edebiyat arasında önemli bir ilişkinin bulunduğu düşünülecektir. Ama bu ilişki, felsefeyi edebiyata, edebiyatı da felsefeye indirgeyici olmamalıdır. Felsefe ile edebiyat arasında bir ilişkinin bulunup bulunmadığı, eğer böyle bir ilişki varsa bu ilişkinin niteliği, bu ilişkinin tarafların varlığını tehlikeye atıcı olup olmadığı konularında doğru bir kanaate ulaşabilmek için felsefi olanla edebi olanın özelliklerinin bilinmesi gerekir. Bu özellikler bilindikten sonra, söz konusu özelliklerin aynı eserde birlikte bulunmalarının mümkün olup olmadığı tartışılmalıdır.

Felsefe tarihine baktığımızda, pek çok filozofun aynı zamanda edebi

bir tarzı kullandıkları görülür. ilkçağ filozoflarından bazıları görüşlerini

şiirler şeklinde dile getirmişler ve aynı zamanda ozan olmuşlardır. Platon,S. Augustine, Schopenhauer, Nietzsche aynı zamanda büyük edebiyatçılardır. Russel, Camus, Sartre Nobel Edebiyat Ödülünü almışlardır. Ama bazı çok iyi filozoflar da vardır ki, bunlar kötü yazar olmuşlardır. Örneğin Aristoteles, Kant gibi isimler çok iyi filozof oldukları halde, kullandıkları dil bakımından iyi yazar değillerdir. Bu örnekler bize şunu göstermektedir: İyi bir filozof olmak için iyi bir edebiyatçı olmak şart değildir. Yine aynı şekilde, iyi bir edebiyatçı olmak için de filozof olmak şart değildir; Öyleyse bir filozofu filozof, eserini de felsefi yapan edebi ve estetik değerlerin dışında başka değerlere ve özelliklere ihtiyaç vardır. Bir edebi eser de bir düşünüşün eseridir ama her düşünüş felsefi olmadığından dolayı bir düşünüşün felsefi olabilmesi için bir takım fikri inşa gereklerine ve felsefi temellendirmelere uygun olması gerekmektedir. Bundan ötürü de eğer bir edebi eser bile, bu fikri inşa gereklerine uyuyorsa, o eserin aynı zamanda felsefi olabileceği yönünde bir kanaate sahip olabiliriz. Çünkü böyle bir eserde fikir zevke indirgenmemekte, zevk fikrin anlatımı için daha büyük bir kolaylık sağlamaktadır!. Bir düşünüşün felsefi olabilmesi için reflexif olma, mantıksal ve tutarlı önermelerden meydana gelme, var olan karşısında bir tavır alışı dile getirme, eleştirel olma ve en yüksek genellik derecesinde bir bilgi arayışına yönelme gibi hususların yanında felsefi sayılabilecek bir soru etrafında vücut bulması, sistematik olması, varlık kavramı etrafında merkezileşme, felsefe tarihi çerçevesinde, belli bir problematik devamlılık içerisine oturtulabilmesi gibi fikri inşa gereklerine de ihtiyaç duyulmaktadır.

Yukarıda bahsedilen özelliklerin bütünü dikkate alındığı zaman,bütün bunların bir edebi eserde bulunabileceğini kabul etmek oldukça güçtür. Ama "aynı zamanda felsefi olarak önemli sayılacak yazın açısından daha geniş bir görüşü kabul etmek de olanaklıdır"4. Bu bakımdan felsefi-edebi diye adlandırabilecek tezli romanlardan bahsetmek mümkündür. Nitekim Kafka, Camus, Sartre, Dostoyevski, Simone de Beauvoir gibi yazarların eserleri tezli romanlardır ama tezi, tam olarak felsefenin

kavramlarını kullanmadan ortaya koyarlar.

Osman Gündoğan

Bir yerlerden sonra,

Her şeyi ve herkesi görmezden geliyorsun

Artık kimseden acı çekmiyorsun,

Birine bağlanmıyorsun!

Gabriel Garcia Marquez

Çev. Sur Ortaylı

Foto: G.G Marquez ve Fidel

Her şey o kadar dokunaklı ki 

Sevgili Borges defteri,

“Her şey o kadar dokunaklı ki

Eylülsem, istemeden kırılıyorsam bazen

Dağınık, renksiz bir mozayık gibiysem

Üstelik yalnızsam bir de –telefonda kuş sesleri-

Aynalardan duvarlara bir üzünç akıntısı

Bu dünyada çekingen olmak çok iyi bir şeydir baylar”

(E.C)

PRENSES

Anla beni ey yağmur

İçime içime çiseliyorum geceleri

Başkaları uykuda dinlendiriyor acılarını

Bense düşlerden duvarlar örüyorum korkularıma

Çağlardan çağlara ince bir köprü kurulur şimdi dudaklarımda

Bir prenses hayaleti yürür o köprüde

ve

Ortaçağın tam ortasında bir kale düşer

Düşer gözlerime oradan da ellerime

Hayalet askerler çeker güneşin ve ayın bayrağını

Prenses ince ayaklarına bakar, bir de mavi

Der, durmadan mavi

Gözyaşları derelere doğru akar da akar

Bir balkondan diğerine konan kuşlar gibi

Yakın çağın yakın bir günü

Savaşlar, ihtilaller arasında

Bütün güller soluk soluğa

Anlatıyor bir sevda masalının

En ince ayrıntılarını:

Onun, o prensesin

Kederi annesinden miras kalmıştır

Sabahları saçlarını yalnızlıkla tarar

Gözlerinin akı bulutlara doğru akar

Bardağını tutarken konuşmaz –bir konuşsa içi kan dolacaktır-

Kırıldı kırılacak bir kurumuş dal gibi sallanır da rüzgârda 

Annesinden yeni ayrılmış kedi yavrusu

Nasılsa, üşümüşse, sokakta

Yaralı bir kuş gibi çatılardan-çatılarda

Uçarak şimdi de çırıl çıplak asfaltın ortasında

Orada hep bir çocuktur durur, çocukça kaldırır onu

Bir de baloncu vardır durdurur zamanı, parçalara böler

Karelere, küplere ve konilere, yamuklara…

Olmadı silindirlere benzetir elleriyle

Ve

Kırmızı balon

Mavi balona anlatır terk edilmiş masalları

Sokak eritir o zaman aşkları, boşaltır yalnız kalplere

Kaldırımlarda ise heykeller yürümektedir artık

Bilinmezliğe, ayrılığa ya da bir  sinemanın tam önüne

Filmdeki sonbahar sahnesinden yapraklar düşer artık her yüze

Prenses uykuya dalar…

Ziya Alpay

Kavmin sırrını açığa vurmam,

Sonra, inandığım ne varsa.

Saydam zamana ait değiliz ki…

A.Ahıska

(Yayınlanmamış "Saydam Zamanlar"  dosyamdan)

Biz kim? İzdiham kim? İzdiham ne? Sizleri bilmeyiz, tanımayız ama şunu biliyoruz ki muktedirlerin, dönemin politik kuyruğunda dolaşanlardansınız, yani aramızdaki mesafa aşılamaz türdendir. Mesle politik muhalif vs.olmak değil, insan onuru, haysiyeti ve bağımsız, hür ve sefil politik erke hayır diyebilmek, dik durabilmektir! Neden hala bir "blog" sayfasında olduğumuzu sorgulayacak donanımdan bile yoksunlar güç odağı tayfalar,  burası açık bir gökyüzüdür, okuru neyse, sayfası da odur, bu bakışa, inanca ters düşecek kim varsa, ne varsa ekarte ederiz, yollarımızı ayırırız, öğütürüz, atarız!

Herkes kendi çöplüğünde olmalı!

bakınız, biz kendi çöplüğümüzdeyiz! 

borges defteri

En verimli döneminde yaşama veda eden, Defter yazarlarından, Leon Felipe’yi (M.H Batuhan Alpuğan) defter belleğindeki yazılarını E*MAG formatıyla yayınlayarak  anıyoruz, kalbimizdesin…

E*MAG direkt link: 

Leon Felipe (M.H Batuhan Alpuğan) E*MAG

 Soruyu sevgili Sur sormuştu bir yazısında. Ben bu soruyu değil de "ölümün kendisi nasıl bir şey" diye sorup duruyorum, hem kendime hem tanıdığım bazı insanlara. Belki üzerinde en çok düşündüğüm konu: Ölüm ve sonrası. Bir insan, hayatından bezmiş, usanmış ve sürekli intiharı düşünen bir insan bile ölümle burun buruna geldiğinde ondan kaçmaya, kurtulmaya çabalar içgüdüsel olarak. Bütün canlı organizmalar daima yaşamda kalma çabası içindedir. Özellikle

türümüz Homo-Sapiens ölüm denilen olgunun daha çok bilincindedir. Bu

bilinç yaşamı değerli ve önemli kılar daima. Bazı insanlar büyük bir

gayretle ölümü unutmaya çalışır ve sanki hiç ölmeyecek gibi yaşama

büyük bir arzu duyar ve tutkuyla yaşama sarılır.. Ölüm sadece medyada

ve bazen çevresinde duyduğu bir futbol maçının sonucu gibi sıradan bir

haberdir. Bense depresif kişiliğimden galiba ölüm haberlerini

beğeniyle karşılarım ve onlardan biri olmadığıma hayıflanırım. Bu

hepimizin kaçınılmaz sonu, kim bilir belki de hepimizin kaçınılmaz bir

başlangıcıdır çok başka yaşamlara doğru.

Şu sözler zihnimde hep dolanıp durur:

"Doğumdan nasıl korkmuyorsak ölümden de korkmamak gerekir" -Walt Withman

"Ölüm bir şey değil, ölüm hiçbir şey değil"- Svevo

Kişisel olarak çoğu zaman insanlardan ve dünya yaşamımdan umduğumu

bulamadığım için kendi kendime "iyi ki ölüm var, ölüm de olmasa

napardım" diyorum. Yaşamında başarılı ve mutlu olanlar için ölüm

korkunç bir tokat gibidir, mutsuz ve umutsuz olanlar için çok büyük

bir ödüldür ölüm.

Kendi bedenime bakıyorum da saniyede trilyonlarca faaliyet yapan

hücreler ve daha önemlisi beyini ve sinir sistemini oluşturan nöronlar

ve elektrokimyasal reaksiyonlardan ibaret bir biyo-makina mıyım? Diye

soruyorum. Aynı organik atom ve moleküllerin sonsuz çeşitli

kombinasyon ve dizilişlerinden teşekkül ederken.... Eğer öyleyse diğer

ölümlülerden ne farkım var? Hiç. Bütün bunların ötesinde Bilinci,

duygu ve düşünceleri oluşturan madde (Gerçi halen maddenin gerçek

doğası çözülebilmiş değil Kuantum fiziği ve biyolojik gelişmelere

rağmen)nin çok fevkinde bir şeyler olmalı diye düşünüyorum, ister buna

kozmik enerji, ister Tanrı, ister Allah denilsin, bence aynı kapıya

çıkar.

Haz konusunu bedensel hazdan ziyade Epikürcü düşünüyorum. Bir

müzikten, şiirden, sanat eserlerinden duyulan haz. Freud'un dediği

gibi "insan acıdan kaçan, hazza koşan bir varlıktır"

"Siz hiç hazzınızı terk ettiniz mi?" Bu soruya cevabım, hayır ve

hiçbir zaman, olacaktır. Ancak çok derin bir depresyonda insan değil

hazdan her şeyden vazgeçip, bilinçli olarak kendisini ölümün soğuk,

bilinmeyen ve anlaşılamayan kollarına bırakır. Sylvia Plath, Nilgün

Marmara, Özge Dirik ve Zafer Ekin Karabay gibi...

Peki ya arzu? İnsan neyi arzular? Sonsuz, sürekli mutluluk ve haz dolu

bir yaşamı mı? O yüzden "Cennet" diye bir yerin hayalini kurmuş olmalı

insanoğlu. Orada sonsuza dek mutlu olacağı umuduyla yaşayan

milyarlarca insan var. Bu dünyaya kendi arzularıyla gelmedikleri gibi

büyük bir çoğunlukla kendi arzularıyla gitmeyen insanoğlunun

yaşamındaki amaç sadece mutlu olmak mıdır? Olmamalı, insan bu kadar

basit olmamalı ama genellikle gördüğüm durum böyle. Belki ben de

öyleyim de bunu kendime itiraf edemiyorum.

"Ben yaşama hazırım" Diyemem. Onca sefalet, hastalık, savaş, çıkar

kavgalarıyla, paranın, güç makam ve mevki arzusuyla yaşayan insanlarla

dolu sevgisiz bir dünya yaşamına hazır değilim, olacağımı da

sanmıyorum. Çünkü "ben ölmeye hazırım" Peki, ya sonra?

"Vardır ya, hani bir yer, uzakta çok uzakta

Ölüm mü- yok canım, çok sesli bir evrende çok erken daha

Üstelik bilmiyoruz da, doğrusu bilmiyoruz, ölüm mü, bunu

Hiç bilmiyoruz"- (Edip Cansever)

Ziya Alpay